Amaran terhadap jejak mikroplastik Malaysia

Kerjasama kerajaan, industri dan pengguna mengenai amalan mampan yang penting bagi  persekitaran marin yang lebih sihat

Kajian alam sekitar mendedahkan Malaysia menyumbang secara ketara kepada pencemaran mikroplastik dalam ekosistem marin.

Profesor Madya Dr Sarva Mangala Praveena Appalanaidu dari Universiti Putra Malaysia (UPM) berkata pencemaran itu berpunca daripada lambakan produk penjagaan diri dan kosmetik, sambil menambah bahawa keadaan itu membimbangkan dan memerlukan tindakan segera untuk menangani isu itu.

“Mikroplastik ialah serpihan kecil sisa plastik yang terdapat di dalam alam sekitar. Ia adalah akibat daripada pelupusan dan degradasi barangan pengguna dan sisa industri.”

Sarva berkata 0.199 trilion mikroplastik diukur semasa tinjauan, yang dikira berdasarkan formula khusus bagi zarah mikroplastik yang dikeluarkan daripada produk penjagaan diri terpilih.

Beliau juga berkata kajian lepas oleh pasukannya menunjukkan bahawa scrub muka, ubat gigi, sabun cecair, gel mandian dan kosmetik adalah punca yang berpotensi.

“Produk ini sering mengandungi glitter dan manik mikro (microbeads), yang dihasilkan zarah plastik pepejal kurang daripada 1 milimeter (mm) dalam ukuran terbesarnya. Ia memasuki badan air melalui air sisa buangan dan larian.

“Manik mikro adalah sejenis mikroplastik dengan fungsi khusus untuk menyental atau mengelupas kulit. Dalam kosmetik, ‘mikroplastik’ merujuk kepada semua jenis zarah plastik kecil (lebih kecil daripada 5 mm) yang sengaja ditambahkan kepada kosmetik dan produk penjagaan diri. Ia sering digunakan sebagai agen pengemulsi atau hanya sebagai pengisi murah.”

Sarva berkata pelepasan mikroplastik ke dalam ekosistem marin menimbulkan ancaman kepada hidupan akuatik dan ekosistem.

“Kehadiran mikroplastik di dalam alam sekitar menimbulkan kebimbangan mengenai pengumpulannya dalam rantaian makanan, dengan potensi implikasi kesihatan bagi hidupan marin dan manusia.”

Beliau juga berkata walaupun tiada peraturan khusus di Malaysia terhadap mikroplastik di dalam produk penjagaan diri, contoh global memberikan gambaran mengenai strategi yang berkesan, sambil menambah bahawa Amerika Syarikat (AS), United Kingdom (UK), Kesatuan Eropah (EU), Australia, New Zealand dan Taiwan telah melarang atau menyekat penggunaannya.

Sarva berkata penggunaan amalan mampan dalam industri kecantikan dan penjagaan diri adalah amat penting, manakala kerajaan memainkan peranan penting dalam memupuk masa depan yang lebih mampan dan ini melibatkan pelaksanaan peraturan khusus untuk menangani mikroplastik.

“Pengguna sebaiknya (memilih produk) dengan alternatif semula jadi seperti kulit kekeras, garam, gula, oat atau zarah buluh. Beberapa jenama menawarkan produk dengan alternatif mesra alam.”

Beliau mencadangkan penggunaan aplikasi seperti “Beat the Microbead”, yang membolehkan pengguna mengimbas kod bar produk untuk mengesahkan kehadiran mikroplastik.

“Ini akan memberikan kuasa kepada pengguna untuk memilih produk yang selaras dengan nilai alam sekitar mereka.”

Beliau juga berkata rangka kerja kawal selia yang kukuh perlu diwujudkan, merangkumi garis panduan dan potensi pengharaman atau sekatan ke atas mikroplastik.

“Insentif kewangan mestilah diperkenalkan untuk memotivasikan perniagaan supaya mengamalkan amalan mampan dan mematuhi peraturan.”

Beliau berkata kerjasama industri adalah penting dan memerlukan penetapan satu garis panduan bagi meminimumkan penggunaan mikroplastik.

Usaha penyelidikan dan pembangunan juga perlu disokong untuk meneroka alternatif yang mampan, sementara pengenalan program pelabelan eko boleh mempamerkan dan mempromosikan produk bebas mikroplastik.

“Dengan melaksanakan amalan mampan, menerima pakai peraturan dan memupuk kerjasama antara kerajaan, industri dan pengguna, Malaysia boleh menyumbang kepada persekitaran marin yang lebih bersih dan sihat.”

Sumber: The Sun (19 Disember 2023)