Cawan Kopi Kertas Toksik

Cawan mesra alam masih disalut dengan lapisan plastik nipis, yang saintis dapati boleh melarut resap bahan kimia yang membahayakan makhluk hidup.

Dunia ini berhadapan dengan ratusan bilion cawan kopi sekali guna setiap tahun dan kebanyakannya tidak dikitar semula. Jadi, rantaian kopi utama bertukar kepada cawan kertas adalah langkah yang baik, betul? Tidak tepat.

Kajian yang diterbitkan baru-baru ini menunjukkan cawan kertas boleh menjadi sama toksik dengan plastik konvensional jika ia akhirnya bersepah di persekitaran semula jadi kita. Cawan kertas yang kelihatan mesra alam disalut dengan lapisan plastik nipis untuk mengelakkan kandungannya daripada meresap ke dalam kertas, dan lapisan ini boleh mengeluarkan bahan toksik. “Terdapat bahan kimia melarut resap daripada bahan-bahan ini,” kata Pengarang utama Bethanie Carney Almroth, seorang Profesor sains alam sekitar di Universiti Gothenburg, Sweden.

Apabila cuba menilai kesan alam sekitar cawan kopi bawa pulang, kebanyakan ujikaji  memberikan tumpuan kepada penutup plastik dan cawan polistirena. Cawan kertas telah lama tidak diteliti. Untuk menangani kekeliruan ini, Carney Almroth dan rakan sekerjanya menguji kesan cawan kertas dan plastik pada larva sera (midge), yang biasanya digunakan dalam ujian ketoksikan. Cawan diletakkan di dalam air sederhana atau mendapan dan dibiarkan melarut resap sehingga 4 minggu. Larva itu kemudiannya disimpan di dalam akuarium yang mengandungi air atau mendepan yang dicemari oleh kertas dan cawan plastik. Tanpa mengira dari mana sumber pencemaran, larva kurang membesar dalam mendapan dan pendedahan kepada air yang tercemar juga menghalang perkembangannya.

Pakar ekotoksikologi tidak melakukan analisis kimia untuk melihat bahan yang melarut resap daripada cawan kertas ke dalam air dan mendapan, walaupun Carney Almroth mengesyaki campuran bahan kimia menyebabkan kerosakan. Tetapi sukar untuk mengatakan lebih lanjut, memandangkan tidak diketahui bahan mana yang ada. “Ini semua akan menjadi lebih mudah jika syarikat dikehendaki memberitahu kami apa yang mereka gunakan dalam produk mereka,” katanya.

Cawan kopi diperbuat daripada campuran bahan sintetik dan bahan kimia yang kompleks. Pengilang menambah alat bantu pemprosesan, penstabil haba dan bahan lain, yang kebanyakannya diketahui beracun. Malah jika bahan diperolehi daripada tumbuhan yang  digunakan seperti asid polilaktik, bahan yang diperolehi daripada jagung, ubi kayu atau tebu yang digunakan untuk menyalut cawan kertas, pembuat cawan sering menambah beberapa bahan kimia lain semasa pemprosesan.

Analisis bahan kimia kadangkala boleh menjelaskan komposisi bahan yang terdapat di dalam cawan plastik atau kertas, tetapi ujian ini tidak selalu dapat mengenal pasti apa yang ada, kata Jane Muncke, yang merupakan ahli toksikologi alam sekitar melalui latihan dan kini Pengarah Urusan Food Packaging Forum, sebuah pertubuhan komunikasi sains yang berpangkalan di Switzerland. Bahan yang tepat “tidak diketahui bukan sahaja oleh saintis yang menjalankan analisis ini, tetapi juga oleh orang yang menghasilkan dan menjual pembungkusan.” Semasa pembuatan produk yang mengandungi plastik, tindak balas kimia yang tidak disengajakan boleh berlaku antara bahan yang digunakan untuk mencipta bahan baharu.

Bahan kimia juga berbahaya kerana kombinasi khusus yang digunakan, Muncke menambah sesuatu yang dikenali sebagai “ketoksikan campuran.” Oleh itu, adalah tidak masuk akal untuk mengawal jumlah bahan tersendiri dalam cawan, katanya, kerana anda masih tidak dapat memastikan kesannya.

Menambah baik amalan kitar semula akan menjadi langkah logik dalam usaha untuk mengekalkan bahan kimia berbahaya daripada terus berada di alam semula jadi, tetapi penyelidik mengatakan bahawa lebih baik untuk menghentikan cawan kertas pakai buang sama sekali. Sukar bagi kebanyakan pusat kitar semula untuk mengasingkan salutan plastik daripada kertas cawan. Contohnya di United Kingdom (UK), segelintir pusat kitar semula mengambil cawan kertas. Banyak kedai kopi akan mengumpulnya bagi dikitar semula tetapi terpaksa melupakan cawan kertas kerana lebih mudah daripada produk sekali guna. Hari ini, hanya 4 daripada setiap 100 cawan kertas dikitar semula di UK.

Selain itu, bahan kimia larut lesap bukan hanya masalahnya apabila cawan kertas bersepah ia boleh bermula apabila cawan digunakan. Pada 2019, kumpulan penyelidik dari India mengisi cawan kertas dengan air panas untuk melihat jika zarah plastik atau bahan kimia dibebaskan. “Apa yang mengejutkan kami ialah bilangan zarah mikroplastik yang meresap ke dalam air panas dalam masa 15 minit,” kata Anuja Joseph, seorang sarjana penyelidik di Institut Teknologi India (IIT) di Kharagpur, yang menulis dalam e-melnya. Secara purata, terdapat 25,000 zarah bagi setiap cawan 100 ml. Para penyelidik juga menemui kesan bahan kimia berbahaya dan logam berat di dalam air dan lapisan plastik, masing-masing.

Cawan “boleh diguna semula” tidak semestinya lebih baik apabila melibatkan larut lesap, kerana ia selalunya diperbuat daripada plastik; haba dan haus mempercepatkan larut lesap, dan minuman berasid seperti kopi menyerap bahan kimia dengan lebih mudah. Jejak karbon cawan plastik boleh guna semula juga boleh dipertikaikan: Cawan boleh guna semula perlu digunakan antara 20 dan 100 kali untuk mengimbangi pelepasan gas rumah hijaunya berbanding cawan pakai buang, menurut beberapa anggaran. Salahkan jumlah tenaga yang tinggi yang diperlukan untuk menjadikan cawan boleh guna semula tahan lama dan air panas yang diperlukan untuk mencucinya. Yang mengatakan, cawan plastik boleh guna semula sekurang-kurangnya berpotensi untuk bertahan lebih lama dan lebih mudah untuk dikitar semula.

Bagi Carney Almroth, cawan plastik boleh guna semula bukanlah jawapannya; dia percaya lebih sedikit bahan mentah perlu diekstrak dan diproses menjadi plastik. “Tetapi kita juga perlu melihat alternatif yang dikemukakan semasa kita membuat perubahan kepada sesuatu yang lebih mampan untuk memastikan kita tidak hanya menggantikan satu produk dengan yang lain,” katanya. Carney Almroth adalah sebahagian daripada gabungan saintis yang menyumbang bukti kepada rundingan untuk perjanjian plastik global. Rundingan itu akan diteruskan di Kenya pada November.

Sementara itu, carian sedang dijalankan untuk penyelesaian yang lebih selamat dan mampan. Sesetengah syarikat telah membakar cawan yang boleh dimakan yang diperbuat daripada wafel atau biskut, atau menggunakan teknik seperti origami untuk melipat kertas ke dalam cawan. Carney Almroth dan Muncke melihat potensi bagi syarikat menggunakan bahan yang mantap untuk membentuk ekonomi sirkular. Kemudian kedai kopi boleh dengan lebih mudah menggantikan cawan plastik dan kertas kos rendah mereka.

Contohnya gelas, yang memastikan minuman hangat lebih lama kerana kekonduksian termanya yang rendah memperlahankan haba dalam cecair daripada tersebar dalam cawan dan ia lengai secara kimia, bermakna tiada larut lesap (malah lapisan cawan seramik sedikit larut dan boleh meresap ke tahap tertentu). Tetapi walaupun kaca boleh dikitar semula secara tidak terhingga, ia mempunyai jejak alam sekitar yang lebih tinggi daripada plastik. Ia diperbuat daripada bahan mentah semula jadi seperti pasir, yang perlu dilombong dan dicairkan pada suhu yang sangat tinggi.

Keluli tahan karat, logam yang biasa digunakan untuk botol air boleh guna semula, adalah satu lagi pesaing. Tetapi kopi dalam cawan keluli menyejuk lebih cepat berbanding cawan seramik dan kaca kerana haba dipindahkan ke bahan dan kemudiannya ke tapak tangan. Walau bagaimanapun, bahannya lebih kuat, menjadikannya baik untuk minuman semasa dalam perjalanan.

Tidak kira bahan mana yang terbukti berjaya, beralih daripada cawan pakai buang akan mengambil model dan pendekatan perniagaan yang inovatif, kata Muncke. Maksudnya, syarikat mencari cara yang berdaya maju untuk menyewa dan mengumpul cawan boleh guna semula, mencucinya dengan sewajarnya, memastikan ia tidak tercemar, dan kemudian meletakkannya semula ke dalam edaran. “Perkara yang sukar ialah mengubah tingkah laku orang dan membina semua infrastruktur. Ia memerlukan banyak wang.” Mudah dan murah akan menjadikan cawan pakai buang sukar untuk ditumbangkan.

Sumber: Wired (1 September 2023)