Pelepasan daripada perang Israel di Gaza mempunyai kesan ‘besar’ terhadap bencana iklim

Kajian menunjukkan bulan pertama konflik menghasilkan lebih banyak gas pemanasan planet berbanding 20 negara yang rentan kepada iklim dalam setahun. Kos iklim perang dan ketenteraan tidak boleh diabaikan lagi.

Kajian baharu juga mendedahkan pelepasan pemanasan planet yang dijana semasa dua bulan pertama perang di Gaza adalah lebih besar daripada jejak karbon tahunan lebih daripada 20 negara yang paling rentan kepada iklim di dunia.

Sebahagian besar (lebih 99%) daripada 281,000 tan metrik karbon dioksida (bersamaan CO2) yang dianggarkan dihasilkan dalam 60 hari pertama selepas serangan Hamas pada 7 Oktober boleh dikaitkan dengan pengeboman udara dan pencerobohan darat Israel ke atas Gaza, menurut kepada analisis pertama seumpamanya oleh penyelidik di United Kingdom (UK) dan Amerika Syarikat (AS).

Menurut kajian itu, yang berdasarkan hanya segelintir aktiviti intensif karbon dan oleh itu mungkin dipandang remeh, kos iklim untuk 60 hari pertama tindak balas tentera Israel adalah bersamaan dengan membakar sekurang-kurangnya 150,000 tan arang batu.

Analisis itu, yang masih belum diulas oleh rakan sejawat, termasuk CO2 daripada misi pesawat, kereta kebal dan bahan api daripada kenderaan lain, serta pelepasan yang dihasilkan dengan membuat dan meletupkan bom, artileri dan roket. Ia tidak termasuk gas pemanasan planet lain seperti metana. Hampir separuh daripada jumlah pelepasan CO2 adalah kepada pesawat kargo AS yang menerbangkan bekalan tentera ke Israel.

Roket Hamas dilepaskan ke Israel dalam tempoh yang sama menghasilkan kira-kira 713 tan CO2, yang bersamaan dengan kira-kira 300 tan arang batu iaitu menggariskan asimetri jentera perang setiap pihak.

Data itu dikongsi secara eksklusif dengan Guardian, memberikan anggaran pertama, walaupun konservatif mengenai kos karbon semasa konflik di Gaza, yang menyebabkan penderitaan manusia yang tidak pernah berlaku sebelum ini, kerosakan infrastruktur dan malapetaka alam sekitar.

Ia datang di tengah-tengah seruan yang semakin meningkat untuk akauntabiliti yang lebih besar terhadap pelepasan gas rumah hijau tentera, yang memainkan peranan besar dalam krisis iklim tetapi sebahagian besarnya dirahsiakan dan tidak diambil kira dalam rundingan tahunan PBB mengenai tindakan iklim.

“Kajian ini hanyalah gambaran perang yang lebih besar … gambaran sebahagian daripada pelepasan karbon besar-besaran dan bahan pencemar toksik yang lebih luas yang akan kekal lama selepas pertempuran berakhir,” kata Benjamin Neimark, Pensyarah kanan di Queen Mary, University of London (QMUL), dan pengarang bersama penyelidikan yang diterbitkan di Rangkaian Penyelidikan Sains Sosial.

Kajian terdahulu mencadangkan jejak karbon sebenar mungkin lima hingga lapan kali lebih tinggi jika pelepasan daripada keseluruhan rantaian bekalan perang dimasukkan.

“Keistimewaan alam sekitar tentera membolehkan mereka mencemarkan tanpa hukuman, seolah-olah pelepasan karbon yang keluar daripada kereta kebal dan jet pejuang mereka tidak dikira. Ini perlu dihentikan, untuk menangani krisis iklim kita memerlukan akauntabiliti,” tambah Neimark, yang bekerjasama dengan penyelidik di Universiti Lancaster dan Projek Iklim dan Komuniti (CCP), sebuah badan pemikir dasar iklim yang berpangkalan di AS.

Pengeboman Israel yang tidak pernah berlaku sebelum ini ke atas Gaza sejak Hamas membunuh seramai 1,200 orang Israel menyebabkan kematian dan kemusnahan yang meluas. Menurut pihak berkuasa kesihatan Gaza, hampir 23,000 rakyat Palestin yang kebanyakannya wanita dan kanak-kanak terbunuh, dengan beribu-ribu lagi tertimbus di bawah runtuhan dianggap mati. Kira-kira 85% daripada penduduk dipindahkan secara paksa dan menghadapi kekurangan makanan dan air yang mengancam nyawa, menurut agensi PBB. Lebih 100 tebusan Israel kekal ditawan di Gaza dan ratusan askar Israel terbunuh.

Sebagai tambahan kepada penderitaan serta-merta itu, konflik itu memburukkan lagi kecemasan iklim global, yang melampaui pelepasan CO2 daripada bom dan pesawat.

Penyelidikan baharu itu mengira bahawa kos karbon untuk membina semula 100,000 bangunan yang rosak di Gaza menggunakan teknik pembinaan kontemporari akan menjana sekurang-kurangnya 30m tan metrik gas pemanasan. Ini setanding dengan pelepasan CO2 tahunan New Zealand dan lebih tinggi daripada 135 negara dan wilayah lain termasuk Sri Lanka, Lubnan dan Uruguay.

David Boyd, pelapor khas PBB bagi hak asasi manusia dan alam sekitar berkata: “Penyelidikan ini membantu kami memahami betapa besarnya pelepasan ketenteraan daripada persediaan untuk berperang, menjalankan perang dan membina semula selepas perang. Konflik bersenjata mendorong manusia lebih dekat dengan jurang bencana iklim dan merupakan cara yang bodoh untuk menghabiskan belanjawan karbon kita yang semakin mengecil.”

Akibat terhadap iklim termasuklah kenaikan paras laut, kemarau dan panas melampau sudah mengancam bekalan air dan keselamatan makanan di Palestin. Situasi alam sekitar di Gaza kini menjadi bencana, kerana kebanyakan tanah ladang, infrastruktur air dan tenaga musnah atau tercemar, dengan implikasi kesihatan yang dahsyat mungkin bagi beberapa dekad akan datang, pakar memberi amaran. Antara 36% dan 45% bangunan di Gaza seperti rumah, sekolah, masjid, hospital, kedai setakat ini musnah atau rosak, dan pembinaan adalah pemacu utama  pemanasan global.

“Serangan udara yang dahsyat ke atas Gaza tidak akan pudar apabila gencatan senjata berlaku,” kata Zena Agha, Penganalisis dasar di Al-Shabaka, Rangkaian Dasar Palestin (PPN), yang menulis mengenai krisis iklim dan pendudukan Israel. “Detritus tentera akan terus hidup di dalam tanah, bumi, laut dan mayat rakyat Palestin yang tinggal di Gaza sama seperti yang berlaku dalam konteks pasca perang lain seperti Iraq.”

Jejak karbon tentera yang legap

Secara keseluruhannya, akibat terhadap iklim daripada perang dan pendudukan kurang difahami. Terima kasih sebahagian besarnya kepada tekanan daripada AS, melaporkan pelepasan ketenteraan adalah secara sukarela, dan hanya empat negara menyerahkan beberapa data yang tidak lengkap kepada Konvensyen Rangka Kerja PBB mengenai Perubahan Iklim (UNFCCC), yang menganjurkan rundingan iklim tahunan.

Walaupun tanpa data yang komprehensif, satu kajian baru-baru ini mendapati bahawa tentera menyumbang hampir 5.5% daripada pelepasan gas rumah hijau global setiap tahun iaitu lebih daripada gabungan industri penerbangan dan perkapalan. Ini menjadikan jejak karbon ketenteraan global walaupun tanpa mengambil kira lonjakan pelepasan berkaitan konflik yang keempat terbesar selepas hanya AS, China dan India.

Pada Cop28 di Dubai, bencana kemanusiaan dan alam sekitar yang berlaku di Gaza dan Ukraine meletakkan peperangan, keselamatan dan krisis iklim dalam agenda, tetapi tidak membawa kepada sebarang langkah bermakna ke arah meningkatkan ketelusan dan akauntabiliti bagi angkatan bersenjata atau industri ketenteraan.

Delegasi Israel kebanyakannya mempromosikan industri teknologi iklimnya yang sedang berkembang dalam bidang seperti penangkapan dan penyimpanan karbon, penuaian air dan alternatif daging berasaskan tumbuhan. “Sumbangan terbesar Israel kepada krisis iklim adalah dalam bentuk penyelesaian,” kata Gideon Behar, Utusan khas bagi perubahan iklim dan kemampanan.

Ran Peleg, Pengarah hubungan ekonomi Timur Tengah Israel, memberitahu Guardian bahawa persoalan mengira pelepasan gas rumah hijau daripada operasi IDF semasa atau sebelumnya belum dibincangkan. “Ini sebenarnya kali pertama isu ini dibangkitkan, dan saya tidak sedar bahawa ada cara untuk mengira perkara sebegini.”

Hadeel Ikhmais, Ketua Pejabat Perubahan Iklim di Pihak Berkuasa Kualiti Alam Sekitar Palestin (PEQA) berkata: “Kami cuba melakukan bahagian kami dalam krisis iklim tetapi sebelum perang di Gaza, sukar untuk menyesuaikan dan mengurangkan apabila kami tidak dapat mengakses air atau tanah atau mana-mana teknologi tanpa kebenaran Israel.”

Kerajaan Israel mahupun pihak berkuasa Palestin nampaknya tidak pernah melaporkan angka pelepasan ketenteraan kepada UNFCCC.

Menggunakan belanjawan pertahanannya sebagai proksi, kajian baharu itu menganggarkan jejak karbon tahunan tentera Israel tanpa mengambil kira konflik adalah hampir 7 juta tan metrik CO2 bersamaan pada 2019. Ini adalah lebih kurang setara dengan CO2 yang dikeluarkan oleh seluruh negara Cyprus dan 55% lebih banyak pelepasan daripada seluruh Palestin.

Tiada pengiraan pelepasan ketenteraan yang setanding mungkin untuk Palestin, disebabkan oleh keupayaan serangan ad hoc Hamas, menurut penyelidik.

Tetapi situasi Israel-Palestin adalah unik walaupun sebelum 7 Oktober. Di Gaza yang diduduki, kebanyakan rakyat Palestin menghadapi masalah kekurangan bekalan makanan, air dan tenaga akibat pendudukan Israel, sekatan, kepadatan penduduk dan krisis iklim yang semakin teruk. Sementara itu, warga Israel telah lama hidup di bawah ancaman tembakan roket.

Dalam usaha untuk menangkap beberapa akibat terhadap iklim dari persekitaran ketenteraan ini, penyelidik mengira jejak karbon infrastruktur konkrit berkaitan perang iaitu dinding dan terowong yang dibina oleh Hamas dan Israel sejak 2007.

Membina Metro Gaza iaitu rangkaian terowong bawah tanah sepanjang 500 kilometer yang digunakan untuk memindahkan dan menyembunyikan segala-galanya daripada bekalan asas kepada senjata, pejuang dan tebusan Hamas menjana anggaran 176,000 tan pelepasan gas rumah hijau, lebih banyak daripada yang dikeluarkan oleh negara pulau Tonga setiap tahun, menurut kajian itu.

Membina tembok besi Israel, yang merentasi sepanjang 65 kilometer sepanjang kebanyakan sempadannya dengan Gaza dan mempunyai kamera pengawasan, penderia bawah tanah, dawai tajam, pagar logam setinggi 20 kaki dan penghadang konkrit yang besar, menyumbang hampir 274,000 tan CO2. Ini hampir setanding dengan keseluruhan pelepasan 2022 oleh Republik Afrika Tengah (CAR), salah satu negara yang paling rentan kepada iklim di dunia.

Peranan Amerika Syarikat

AS memainkan peranan yang besar dalam pelepasan karbon ketenteraan dan membekalkan Israel dengan berbilion dolar bantuan ketenteraan, senjata dan peralatan lain yang digunakan di Gaza dan Tebing Barat.

Menjelang 4 Disember, sekurang-kurangnya 200 penerbangan kargo Amerika dilaporkan  menghantar 10,000 tan peralatan ketenteraan ke Israel. Kajian mendapati penerbangan itu menghabiskan kira-kira 50 juta liter bahan api penerbangan, memuntahkan anggaran 133,000 tan karbon dioksida ke atmosfera iaitu lebih banyak daripada seluruh pulau Grenada tahun lepas.

“Peranan AS dalam kemusnahan manusia dan alam sekitar Gaza tidak boleh dipertikaikan lagi,” kata Pengarang bersama Patrick Bigger, Pengarah penyelidikan di badan pemikir CCP.

Dan bukan hanya di Gaza. Pada 2022, tentera AS melaporkan ia menjana anggaran 48 juta tan metrik CO2, menurut penyelidikan berasingan oleh Neta Crawford, Pengarang The Pentagon, Climate Change and War. Jejak karbon ketenteraan asas ini, yang tidak termasuk pelepasan yang dijana oleh serangan ke atas infrastruktur minyak Negara Islam pada 2022, adalah lebih tinggi daripada pelepasan tahunan 150 negara dan wilayah termasuk Norway, Ireland dan Azerbaijan.

Menurut Crawford, kira-kira 20% daripada pelepasan operasi tahunan tentera AS pergi ke arah melindungi kepentingan bahan api fosil di rantau Teluk iaitu kawasan panas perubahan iklim, pemanasan dua kali lebih cepat daripada seluruh dunia yang didiami. Namun AS seperti negara Nato lain yang kebanyakannya tertumpu pada krisis iklim sebagai risiko keselamatan negara, dan bukannya sumbangannya kepadanya.

“Secara ringkasnya kita sedang bersiap sedia untuk menghadapi risiko yang salah dengan meletakkan terlalu banyak telur kita dalam bakul tentera, sedangkan sebenarnya kita menghadapi kecemasan yang lebih teruk yang dihadapi oleh kita semua. Menggerakkan sumber ketenteraan ke dalam peralihan [tenaga] adalah peluang yang mudah dicapai,” kata Crawford, yang merupakan Profesor Perhubungan Antarabangsa Montague Burton di Universiti Oxford.

Bertindak balas kepada analisis karbon, Lior Haiat, Jurucakap Kementerian Hal Ehwal Luar Israel berkata: “Israel tidak mahu perang ini. Ia telah dikenakan kepada kami oleh pertubuhan pengganas Hamas yang dibunuh, membunuh, melakukan pembunuhan terhadap ratusan orang dan menculik lebih 240 termasuk kanak-kanak, wanita dan orang tua.

“Antara semua masalah yang dihadapi oleh negara Palestin dalam dekad akan datang, perubahan iklim adalah yang paling segera dan pasti dan ini diperkuatkan lagi oleh pendudukan dan peperangan ke atas Gaza sejak 7 Oktober,” kata Ikhmais, Pengarah Iklim Palestin. “Pelepasan karbon daripada serangan tentera bercanggah dengan matlamat perjanjian UNFCCC dan Paris … mengakui kesan perang terhadap alam sekitar adalah penting.”

Sumber: The Guardian (9 Januari 2024)