Perjanjian Plastik yang kuat diperlukan untuk melindungi kesihatan global

Selepas perbincangan terhenti di Nairobi, adalah penting untuk memahami bahawa kita tidak boleh mengitar semula sebagai jalan keluar daripada masalah plastik, kata seorang pakar alam sekitar.

Pada tahun lepas, 175 negara bersetuju untuk merangka satu perjanjian yang mengikat secara sah untuk menangani pencemaran plastik. Setahun dari sekarang, negara-negara ini akan memuktamadkan rundingan bagi Perjanjian Plastik antarabangsa pertama di dunia, yang bertujuan untuk membendung ancaman kesihatan dan alam sekitar yang kita hadapi daripada plastik toksik.

Bagaimanapun, rundingan baru-baru ini menunjukkan keperluan untuk mengelakkan penyelesaian palsu dan memberi tumpuan kepada punca utama masalah plastik.

Kajian saintifik mendapati bahawa plastik dan pencemaran bahan kimia suah pun mengatasi keupayaan planet untuk bertolak ansur dengan ancaman ini. Malah lebih membimbangkan lagi, unjuran menunjukkan bahawa pengeluaran plastik boleh meningkat tiga kali ganda dalam dekad akan datang, bermakna pelanggaran sempadan planet untuk kehidupan mampan ini boleh menjadi bencana bagi kehidupan di Bumi.

Plastik diperbuat daripada bahan api fosil dan beribu-ribu bahan kimia, kebanyakannya diketahui sangat toksik, serta beribu-ribu bahan lain yang tidak pernah dikaji dan mungkin sama berbahaya.

Pada setiap peringkat kitaran hayat plastik daripada pengeluaran, pengangkutan, penggunaan dan pelupusan bahan kimia dilepaskan dan boleh mendedahkan orang ramai, yang membawa kepada kesan kesihatan yang serius. Bahan kimia dalam plastik dikaitkan dengan kanser, penyakit jantung, ketidaksuburan, kesan ke atas perkembangan otak, dan banyak lagi keadaan kesihatan yang lain.

Lautan membawa pencemaran plastik secara global, dan bahan kimia plastik berbahaya ini ditemui walaupun di kawasan paling terpencil di Artik, di mana komuniti Orang Asal kini menghadapi kadar masalah kesihatan yang tinggi berkaitan dengan pendedahan kepada bahan kimia.

Walaupun pengeluaran bahan kimia dan plastik meningkat di banyak wilayah, komuniti yang terdedah, termasuk komuniti Orang Asal, terjejas secara tidak seimbang oleh pencemaran plastik, walaupun mereka tidak mendapat manfaat daripada keuntungan industri plastik.

Negara kaya juga mengeksport sampah plastik mereka ke negara berpendapatan rendah dan sederhana, jadi masyarakat di negara ini juga menghadapi kos kesihatan dan alam sekitar yang tidak sama rata daripada pencemaran plastik.

Contohnya, benua Afrika bukanlah pengeluar utama plastik, tetapi negara kaya mengeksport plastik dan sisa plastik mereka ke Afrika, selalunya bertopengkan nama kitar semula, membawa bersama bahan kimia berbahaya yang mendedahkan risiko kesihatan kepada kanak-kanak dan keluarga.

Untuk menyelesaikan masalah plastik ini, kita mestilah terlebih dahulu merangka masalah itu dengan secukupnya. Pencemaran plastik dilihat sebagai masalah sisa plastik yang boleh dilihat, tetapi kini terdapat persetujuan meluas bahawa Perjanjian Plastik mestilah menangani ancaman yang tidak kelihatan daripada bahan kimia yang berleluasa sepanjang kitaran hayat plastik.

Jelas sekali planet ini tidak lagi boleh bertolak ansur dengan peningkatan dalam pengeluaran plastik dengan bukti yang banyak menunjukkan bahawa kita mestilah mengurangkan pengeluaran plastik untuk melindungi kesihatan manusia dan alam sekitar.

Memetik risiko kepada kesihatan manusia daripada bahan kimia dalam plastik, pakar kesihatan awam menggesa bagi inovasi bagi alternatif yang lebih selamat daripada plastik. Malangnya, pada rundingan Perjanjian Plastik terbaharu di Nairobi awal bulan ini, terdapat perhatian yang tidak mencukupi untuk keperluan perjanjian yang mengehadkan pengeluaran plastik.

Walaupun terdapat persetujuan meluas bahawa bahan kimia daripada plastik mendedahkan ancaman kesihatan dan alam sekitar, rundingan tetap terlalu tertumpu kepada plastik sebagai masalah pengurusan sisa, dengan kitar semula plastik digalakkan sebagai penyelesaian utama. Tetapi kitar semula plastik tidak menangani ancaman kesihatan daripada bahan kimia dalam plastik. Malah, kitar semula boleh menyebarkan bahan kimia toksik ini lebih jauh lagi.

Kajian oleh IPEN dan lain-lain menunjukkan bahawa produk yang diperbuat daripada plastik kitar semula mengandungi dan boleh membebaskan bahan kimia toksik, termasuk dalam beberapa kes bahan kimia baharu yang sangat toksik yang dihasilkan oleh proses kitar semula. Satu lagi kajian baru-baru ini menunjukkan bahawa bahan kimia toksik dikeluarkan sepanjang aliran kitar semula plastik, mendedahkan ancaman kesihatan kepada pemungut sisa, pekerja kitar semula, komuniti dan pengguna.

Malangnya, perbincangan di Nairobi baru-baru ini terhenti oleh sekumpulan kecil pengeluar dan pengeksport bahan api fosil utama, yang cuba mengalih perhatian daripada punca masalah plastik dan bahan kimia dan berusaha untuk mengehadkan cita-cita Perjanjian dengan tumpuan kepada kitar semula plastik.

Disokong oleh industri bahan api fosil dan plastik, negara-negara ini mendakwa bahawa plastik “sikurlar”, bahan yang boleh digunakan semula dan dikitar semula dengan selamat, akan menyelesaikan masalah pencemaran plastik. Tetapi kerana bahan kimia toksik digunakan dalam membuat plastik, peningkatan sains menunjukkan bahawa tidak ada plastik yang selamat dan sirkular.

Kajian yang akan diterbitkan dari Universiti Sains dan Teknologi Norway (NUST) menyatakan bahawa terdapat lebih daripada 16,000 bahan kimia yang digunakan dalam plastik, dengan menyatakan bahawa “tiada bahan kimia plastik (boleh) diklasifikasikan sebagai selamat.” Data yang diterbitkan bulan ini mendapati beratus-ratus bahan kimia, termasuk pelbagai racun makhluk perosak yang sangat toksik, dalam bahan plastik kitar semula yang dikumpul daripada 13 negara.

Sebelum kitar semula boleh menyumbang kepada menangani krisis pencemaran plastik, industri plastik mestilah mengehadkan bahan kimia berbahaya.

Surat-menyurat dalam jurnal Sains berprestij oleh penyelidik dari IPEN, Universiti Gothenburg, Universiti Aarhus, dan Universiti Exeter menyatakan bahawa “Bahan kimia berbahaya menimbulkan risiko kepada pekerja kitar semula dan pengguna, serta kepada masyarakat dan alam sekitar yang lebih luas… Sebelum kitar semula boleh menyumbang kepada menangani krisis pencemaran plastik, industri plastik mestilah mengehadkan bahan kimia berbahaya.”

Walaupun masalah yang kita hadapi adalah mencabar, ia tidak dapat diatasi. Kita boleh membuat perubahan, bermula dengan mempromosikan pembangunan dan penggunaan bahan yang lebih selamat dan lebih mampan.

Kita perlu mengalihkan tekanan dan tanggungjawab bagi menyelesaikan pencemaran plastik daripada komuniti dan pengguna yang mengalami bahaya kesihatan dan alam sekitar, dan sebaliknya meletakkan tanggungjawab kepada industri bahan api fosil, petrokimia dan plastik untuk menyelesaikan masalah yang dicipta oleh produk mereka.

Perjanjian Plastik juga mestilah mempertimbangkan kitaran hayat penuh plastik dan bahan kimia yang berkaitan. Ia mestilah mengakui dan melindungi hak kita untuk menjalani kehidupan yang sihat, produktif, bebas daripada ancaman kesihatan dan alam sekitar daripada plastik dan bahan kimia.

Ia juga mestilah mengakui bahawa bahan kimia toksik dalam plastik menjadikannya tidak serasi dengan pendekatan ekonomi sirkular yang tidak toksik, dan memahami bahawa kita tidak boleh mengitar semula sebagai jalan keluar daripada masalah plastik.

Ringkasnya, IPEN menggesa bagi Perjanjian Plastik yang:

• Melindungi kesihatan manusia dan alam sekitar; • Menamatkan pengeluaran dan penggunaan bahan kimia toksik dalam plastik; • Menghapuskan kesan toksik pada semua peringkat kitaran hayat plastik; • Mengharamkan kitar semula plastik yang mengandungi bahan kimia berbahaya; • Melindungi hak orang ramai untuk mengetahui mengenai bahan kimia dalam plastik dan maklumat mengenai pengeluaran plastik dan eksport sisa; • Mengenakan bayaran kepada pengeluar plastik untuk membiayai perjanjian itu; • Menggalakkan bahan mampan yang lebih selamat untuk ekonomi sirkular yang tidak toksik; dan • Membendung bahan pencemar toksik dan iklim

IPEN tetap berharap bahawa negara-negara akan bersatu pada 2024 untuk menerima pakai Perjanjian Plastik dengan peruntukan yang kuat dan mengikat secara sah yang memberi tumpuan kepada melindungi kesihatan manusia dan alam sekitar melalui pengurangan ketara dalam pengeluaran plastik dan kawalan ke atas bahan kimia dalam plastik. Pendekatan yang bercita-cita tinggi ini akan menjadi langkah kritikal ke arah masa depan bebas toksik untuk semua.

Sumber: TRT World (2 Disember 2023)