Pesta dan Persidangan Benih Anjuran Persatuan Pengguna Pulau Pinang

Ucapan alu-aluan oleh En Mohideen Abdul Kader,
Presiden, Persatuan Pengguna Pulau Pinang (CAP)
22 November 2022

 

Pesta dan Persidangan Benih
Anjuran Persatuan Pengguna Pulau Pinang
22hb – 24hb November 2022 di RECSAM, Pulau Pinang

 

Para peserta yang dihormati, tuan-tuan dan puan-puan!

Dengan sukacitanya, saya mengalu-alukan anda semua ke Pesta dan Persidangan Benih  Persatuan Pengguna Pulau Pinang (CAP). Saya ingin merakamkan penghargaan kepada semua penceramah dan penyumbang sumber, serta semua peserta dan kakitangan CAP yang telah menyumbangkan masa dan tenaga mereka dalam memastikan kejayaan pesta ini. Pesta benih ini yang dianjurkan oleh CAP disokong oleh Agroecology Fund.

Saya juga ingin mengucapkan selamat datang kepada penyumbang sumber dari luar negara. Kakitangan CAP telah mempelajari seni menyimpan benih daripada Annadana Soil & Seed Savers, yang berpangkalan di Bangalore, India, dan kami amat berbesar hati untuk bersama pengasas dan Pengerusi Annadhana, Cik Sangita Sharma, pada pesta benih CAP di sini. Bersama En. Ashok Kamat, Cik Sangita akan berkongsi pengalaman dan pengetahuan mereka mengenai benih. Kami juga ingin mengucapkan terima kasih kepada Dr. Yiching Song, Pengasas Bersama Rangkaian Benih Petani (Farmers Seed Network – FSN), China, kerana sudi berkongsi pengetahuan beliau mengenai kedaulatan benih, biodiversiti dan sistem benih petani di China. Seorang petani organik yang berjaya, En. Gopalakrishnan, dari Trichy, India, turut bersama kami untuk berkongsi pengalaman beliau.

Tidak lupa juga kepada panelis kami, En. Ariff Merican bin Din Merican, Timbalan Pengarah, Program Pengeluaran Biji Benih, Bahan Tanaman dan Ternakan, Pusat Pengkomersialan Teknologi dan Perniagaan MARDI, En. Nurfitri Amir Bin Muhammad, Penyelaras Forum Kedaulatan Makanan Malaysia (FKMM) dan En. Yahqappu Adaikalam, seorang petani berpengalaman dari Batu Arang, Selangor. Puan Chee Yoke Ling, Pengarah Eksekutif Third World Network (TWN) akan mengetuai perbincangan panel mengenai sistem benih di Malaysia.

Tuan-tuan dan puan-puan! Anda semua sedia maklum bahawa tema utama perbincangan kita hari ini dan untuk beberapa hari akan datang ialah agroekologi, dengan penekanan kepada sekuriti dan kedaulatan benih.

Pertubuhan Makanan dan Pertanian Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (FAO) mentakrifkan sekuriti benih sebagai apabila petani “mempunyai akses yang mencukupi untuk benih berkualiti baik yang tersedia dan bahan penanaman bagi jenis tanaman pilihan pada setiap masa dalam kedua-dua musim tanaman yang baik dan buruk. Selanjutnya, Deklarasi Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu mengenai Hak Petani dan Orang Lain yang Bekerja di Kawasan Luar Bandar (UNDROP) secara eksplisit dan jelas mengiktiraf hak untuk menyimpan, menggunakan, menukar dan menjual benih yang disimpan di ladang.

Vandana Shiva, seorang saintis terkenal dan aktivis alam sekitar yang bercakap dengan penuh semangat mengenai kepentingan pertanian mampan dan memelihara varieti biji benih, berkata benih adalah kehidupan. Benih boleh diperbaharui, dibiak, untuk dikongsi dan disebarkan. Benih adalah kehidupan itu sendiri. Benih adalah sumber untuk umum, dan kita perlu melindunginya untuk generasi akan datang.

Jelas sekali, benih adalah ‘sumber komuniti’ yang dibiakkan dengan teliti, dipelihara dan berkembang selama beribu-ribu tahun. Malangnya, dengan campur tangan pertanian perindustrian, ia telah berubah menjadi ‘sumber proprietari komersial’. Penswastaan benih berlaku melalui undang-undang benih dan undang-undang harta intelek. Walaupun undang-undang benih menentukan cara benih boleh dipasarkan, undang-undang harta intelek memberikan hak monopoli kepada syarikat korporat. Kedua-duanya ke arah yang sama, untuk membendung varieti tempatan dan asli, kepelbagaiannya dan perkembangannya. Kerajaan cuba membanterasnya, dengan alasan bahawa ia tidak sesuai untuk pertanian perindustrian, pemprosesan makanan atau pasar raya, yang semuanya merupakan ciri pertanian yang dikawal oleh syarikat korporat.

Perbadanan Multinasional (MNC) mendesak perjanjian benih yang akan memberikan kesan serius kepada petani, kedaulatan dan sekuriti benih kita. Untuk sekian lama, kerajaan Malaysia berada di bawah tekanan untuk menyertai Kesatuan Antarabangsa bagi Perlindungan Varieti Tumbuhan Baharu versi 1991 (dikenali sebagai UPOV1991). Di bawah UPOV, pembiak baka tumbuhan mendapat monopoli 20-25 tahun ke atas varieti tumbuhan yang sepatutnya baharu, berbeza, seragam dan stabil. Tiada siapa boleh membiak, menjual atau menukar benih varieti ini tanpa kebenaran pembiak baka dan pembayaran royalti.

Purata pegangan tanah untuk petani di Malaysia hanya 1.32 hektar. Bagi majoriti petani kecil, sumber utama benih selalunya adalah pasaran tempatan, benih simpanan ladang, saudara mara dan jiran tetangga. UPOV1991 akan memberikan implikasi kepada petani yang bergantung kepada sistem benih petani dan amalan kebiasaan mereka menyimpan, menggunakan, menukar dan menjual benih yang disimpan secara bebas. Petani berskala kecil dan komuniti orang asli, yang memiliki varieti benih tempatan yang penting akan terjejas.

UPOV1991 akan membawa kepada kemerosotan benih tradisional dan seterusnya mengakibatkan kepupusan kepelbagaian makanan. Oleh itu, kami amat prihatin dan kecewa kerana kerajaan baru-baru ini telah meratifikasi Perjanjian Komprehensif dan Progresif untuk Perjanjian Perdagangan dan Perkongsian Trans-Pasifik (CPTPP) yang berkontroversi, yang memerlukan ahli-ahlinya menyertai UPOV1991. Bersama-sama dengan banyak lagi organisasi masyarakat sivil lain, CAP menggesa kerajaan baharu supaya menarik diri daripada CPTPP.

Tekanan yang kuat turut dikenakan ke atas Malaysia di Forum Perlindungan Varieti Tumbuhan Asia Timur yang diketuai oleh Jepun. Forum itu terdiri daripada negara-negara ASEAN, China, Korea Selatan dan Jepun. Objektif utamanya adalah untuk mendapatkan setiap negara menjadi ahli UPOV1991 dan menyelaraskan kelulusan untuk memberikan perlindungan varieti tumbuhan melalui hak pembiak baka tumbuhan. Ini akan mengunci semua negara ke dalam kawalan syarikat korporat ke atas benih dan pengeluaran makanan, menafikan hak kita untuk memiliki sistem benih petani yang sesuai dengan realiti tempatan dan negara kita. Oleh sebab itu, kita mestilah menghalang Malaysia daripada menyertai UPOV1991. Dasar benih Malaysia mestilah sentiasa menjamin hak kolektif petani, orang asal, dan masyarakat tempatan untuk menggunakan, menukar, membiak, memilih dan menjual biji benih mereka sendiri.

Lebih memburukkan keadaan, Kementerian Pertanian dan Industri Makanan (MAFI) telah mempertimbangkan pembentangan Rang Undang-undang Kualiti Benih Tanaman di Parlimen. Rang Undang-undang ini akan memerlukan setiap individu (petani atau bukan petani) memohon lesen untuk memproses benih yang dikategorikan sebagai “benih terkawal”. Jika ia berlaku, pemprosesan semua benih tanaman berisiko dikawal oleh undang-undang. Undang-undang yang dicadangkan ini mungkin melarang amalan menyimpan, menukar dan menjual benih secara bebas oleh petani, yang telah menjadi amalan biasa dan tradisi bagi petani di Malaysia sejak sekian lama. Hak petani terhadap benih akan dinafikan, dengan memihak kepada pengeluar benih komersial. Semua ini dilakukan dengan agenda tersembunyi untuk meningkatkan amalan monokultur dalam sektor pertanian. Varieti benih yang digunakan oleh petani tradisional akan beransur-ansur berkurangan. Ini seterusnya memusnahkan kepelbagaian biologi dan berisiko kepada pengeluaran makanan negara.

Contohnya, di Malaysia, dengan pengenalan sistem subsidi, petani hanya boleh menanam amat sedikit jenis padi, yang bermakna selama ini, mereka kehilangan varieti benih padi tradisional mereka (yang mereka tanam sebelum subsidi dan skim insentif wujud). Menggalakkan petani menanam varieti padi tradisional mereka dan sayur-sayuran dan tumbuhan lain, mempopularkan varieti itu dan mencari pasaran perlu menjadi tindakan yang tepat dalam menghidupkan semula benih tradisional.

Menegakkan sistem benih petani untuk menyelamatkan benih warisan pusaka, menghormati dan melindungi petani tradisional Malaysia dan memulihara kepelbagaian makanan perlu menjadi tumpuan utama kerajaan Malaysia. Michael Fakhri, Pelapor Khas mengenai hak untuk makanan, dalam laporannya kepada Majlis Hak Asasi Manusia menyatakan bahawa sistem biji benih petani adalah asas kepada semua sistem makanan, menyokong pembaharuan biodiversiti, membenarkan pengagihan biji benih dan pengetahuan secara percuma dalam kalangan rakyat dan menjadikan sistem makanan lebih berdaya tahan terhadap perubahan iklim, makhluk perosak dan patogen. Sebaliknya, sistem benih komoditi dikhususkan untuk pembiakan varieti homogen yang bergantung kepada input ladang kimia.

Sebarang pengenalan undang-undang yang bertentangan dengan sistem benih petani perlu dianggap sebagai penghalang kepada masa depan pertanian dan agroekologi secara keseluruhannya. Sehubungan itu, CAP sekali lagi menggesa MAFI untuk menarik balik pembentangan Rang Undang-undang Kualiti Benih Tanaman kerana ia akan memberi kesan yang meluas di luar kawalan “kualiti benih”, dengan menjejaskan sistem benih petani sambil menyokong pengeluar benih komersial.

Kita perlu menanam pelbagai jenis makanan untuk memelihara orang ramai dan mengekalkan planet ini. Sejak 100 tahun yang lalu, lebih daripada 90 peratus jenis tanaman telah hilang. Menurut FAO, hanya sembilan spesies tumbuhan menyumbang 66 peratus daripada jumlah pengeluaran tanaman, walaupun pada hakikatnya terdapat sekurang-kurangnya 30,000 jenis tumbuhan yang boleh dimakan. Menjelang 2050, planet kita perlu memberi makan kepada hampir 10 bilion orang. Adalah penting untuk kita mengubah sistem pertanian dan makanan supaya ia berfungsi dengan harmoni dan bukan menentang alam semula jadi.

Memandangkan lebih ramai orang kelaparan dan kekurangan zat makanan yang berterusan, kita perlu mengubah cara kita bertani untuk mencapai sifar kelaparan menjelang 2030. Cara terbaik untuk mencapai matlamat ini ialah memastikan kebijaksanaan dan nilai agroekologi kita mencapai semua peringkat masyarakat. Sekuriti dan kedaulatan benih adalah aspek penting dalam hal ini. Memelihara benih tradisional akan membolehkan petani dan pengguna  untuk menghasilkan makanan mereka sendiri pada bila-bila masa dan tempat, memastikan semua orang diberi makan dengan secukupnya. Selanjutnya, mereka boleh memainkan peranan mereka dalam mengurangkan krisis makanan, yang kesemuanya merupakan intipati sistem pertanian tradisional yang sentiasa mengutamakan sikap prihatin dan berkongsi.

Selama bertahun-tahun, melalui program dan latihan pertanian mampan CAP, kami menyedari petani amat bergantung kepada benih komersial, kebanyakannya adalah biji benih hibrid. Tinjauan CAP mendapati bahawa petani membelanjakan sejumlah besar untuk benih dan ini merupakan beban kewangan yang amat berat. Oleh itu CAP membimbing petani mengenai cara menyimpan benih tanaman mereka sendiri dan memaklumkan jumlah yang boleh dijimat dengan menggunakan benih mereka sendiri. Panduan menyimpan benih kami membolehkan petani dan orang awam mempelajari asas menyimpan benih. Acara perkongsian benih tahunan CAP yang dijalankan sejak lima tahun lalu mendapat sambutan yang menggalakkan, dengan petani dan pekebun bandar bertukar-tukar pelbagai jenis benih pada acara itu. Kita memerlukan lebih banyak perkongsian seperti ini dan pesta benih ini menyediakan tempat bukan sahaja untuk bertukar benih tetapi juga pengetahuan.

Hari ini kami turut melancarkan penerbitan terbaharu CAP bertajuk “Agroekologi untuk Semua – Inisiatif di Malaysia” yang merupakan usaha ikhlas kami untuk mempamerkan perkembangan positif ke arah memajukan agroekologi di negara kita. Setiap orang yang dipaparkan dalam buku ini iaitu petani, komuniti, individu, institusi pendidikan dan komuniti orang asal, dengan cara yang tersendiri telah memainkan peranan penting dalam memperkukuh agroekologi dalam kehidupan rakyat Malaysia. Melalui usaha ikhlas dan bersepadu, mereka telah membuktikan bahawa dengan amalan pertanian holistik kita boleh mengurangkan jejak karbon, mengekalkan jejak ekologi yang sangat kecil, meminimumkan penggunaan ekosistem, dan menyumbang kepada makanan yang sihat dan persekitaran bebas toksin. Oleh itu, kami amat berbesar hati untuk melancarkan buku di pentas ini untuk mengiktiraf dan menghargai peserta terhormat kami yang telah memilih amalan pertanian yang baik sebagai tenaga hidup mereka dan memberi inspirasi kepada orang lain untuk menempuh jalan yang sama.

Pertanian yang tidak mengambil kira keselamatan makanan, sekuriti dan kedaulatan benih akan mendatangkan kesan buruk kepada alam sekitar. Ini akan memberi kesan buruk kepada kesihatan dan kekayaan negara secara keseluruhan. Amalan agroekologi yang sihat dapat menambah kekuatan kepada Wawasan Kemakmuran Bersama 2030, untuk menjadikan Malaysia sebagai sebuah negara yang mencapai pertumbuhan mampan bersama dengan pengagihan yang adil dan saksama merentas kumpulan pendapatan, etnik, wilayah dan rantaian bekalan.

Tuan-tuan dan puan-puan! Dengan visi yang jelas ini, kami sekali lagi menjemput anda semua untuk menyertai kami dalam usaha melindungi dan mempromosikan keselamatan, kejaminan dan kedaulatan benih untuk mewujudkan rakyat Malaysia yang mempunyai kesedaran terhadap alam sekitar dan agroekologi yang akan meneruskan ciri-ciri keselamatan dan kedaulatan makanan serta berusaha untuk meninggalkan dunia bebas toksin bagi generasi akan datang.

Terima kasih.

 

 

Mohideen Abdul Kader
Presiden
Persatuan Pengguna Pulau Pinang