Titik buta penghantaran dalam talian boleh menggagalkan pengharaman plastik sekali guna

Kerajaan mestilah menangani peningkatan mendadak plastik yang digunakan bagi penghantaran dalam talian yang semakin popular kerana kegagalan untuk berbuat demikian akan menafikan rancangannya untuk mengharamkan beg sekali guna dalam peruncitan di seluruh negara menjelang 2025, kata kumpulan alam sekitar.

Mereka berkata ini amat penting memandangkan ledakan populariti e-dagang dan perkhidmatan penghantaran makanan sejak permulaan wabak Covid-19 pada 2020.

Penyelidik Kanan Sahabat Alam Malaysia (SAM), Mageswari Sangaralingam berkata kerajaan tidak mampu untuk mengabaikan mana-mana bidang ekonomi yang menyaksikan penggunaan banyak beg plastik dan bekas pakai buang, jika ia serius dalam menangani krisis alam sekitar.

Kita perlu mengenal pasti pelbagai sektor yang menggunakan plastik sekali guna (SUP), contohnya beg plastik, industri perkhidmatan makanan, plastik sekali guna dalam pembungkusan dan banyak lagi. Maka perlu ada pelan tindakan untuk menanganinya dan ia perlu dilaksanakan dengan tegas.

“Kami percaya bahawa krisis pencemaran plastik perlu dicapai dengan mengurangkan jumlah pengeluaran plastik, menghapuskan plastik sekali guna yang tidak perlu seperti beg plastik,” katanya kepada Malay Mail.

Bebas daripada kerajaan, Mageswari berkata pembekal e-dagang dan penghantaran makanan juga mesti meneroka jalan untuk menghalang penggunaan plastik berlebihan di platform mereka, seperti mengenakan caj bagi pembungkusan plastik atau menawarkan skim pemulangan bagi bekas.

“Peniaga juga perlu melaksanakan sistem penghantaran tanpa menggunakan plastik dan beg plastik sekali guna. Jadilah inovatif dalam sistem penghantaran untuk meminimumkan pembungkusan dan mematuhi larangan,” katanya.

Bagaimanapun, Mageswari, yang juga Penyelidik Kanan Persatuan Pengguna Pulau Pinang, memberi amaran bahawa plastik bioplastik atau boleh kompos bukanlah alternatif yang berdaya maju kepada plastik biasa walaupun telah ditentukan kedudukannya.

Beliau berkata produk sedemikian juga kekal dalam persekitaran semula jadi hampir selamanya sepertimana plastik biasa, dan mengeluarkan metana dalam penguraiannya, secara berkesan menyumbang kepada pemanasan global.

Mageswari juga berkata bahawa pengeluaran besar-besaran bioplastik boleh mengakibatkan penebangan hutan untuk tanah bagi menanam bahan mentah seperti tebu, kanji, alga, dan banyak lagi.

Pada Mei, kerajaan mengumumkan sasarannya untuk mengharamkan penggunaan beg plastik bagi tujuan peruncitan di semua sektor perniagaan di seluruh negara menjelang 2025.

Menteri Sumber Asli, Alam Sekitar dan Perubahan Iklim, Nik Nazmi Nik Ahmad berkata kempen “Tiada Beg Plastik” telah pun dijalankan secara berperingkat, bermula dengan lokasi perniagaan tetap seperti pasar raya dan kedai tertentu.

Selain itu, beliau berkata kempen itu akan diperluaskan ke lokasi perniagaan lain selepas dilaksanakan di semua cawangan fizikal menjelang 2025.

Menurut menteri itu lagi, larangan itu pada masa ini hanya terpakai kepada pertubuhan fizikal seperti pasar raya, pasar mini, dan kedai runcit, tetapi tidak lama lagi akan dilanjutkan juga untuk meliputi gerai tepi jalan.

Presiden EcoKnights, Amlir Ayat berkata keberkesanan larangan ini akan dipertikaikan memandangkan kebanyakan perniagaan beralih kepada e-dagang, di mana pembungkusan plastik digunakan secara meluas untuk penghantaran.

Walaupun pembeli biasanya akan menerima satu beg plastik bagi kunjungan ke kedai, penghantaran dalam talian selalunya akan menggunakan beberapa kali ganda jumlah pembungkusan plastik untuk hanya satu barangan.

Oleh itu, Amlir berkata kempen kesedaran mestilah dijalankan untuk mendidik rakyat Malaysia mengenai kesan keputusan membeli-belah mereka.

“Tanpa motivasi, larangan itu tidak akan berjaya. Pilihan adalah wajib kerana kita sudah biasa dengan beg plastik.

“Orang ramai perlu disedarkan bahawa terdapat pelbagai pilihan lain yang ada dan kerajaan perlu menjadikan ini satu realiti. Selain daripada beg guna semula biasa seperti beg kain, penggunaan bekas makanan juga perlu digalakkan,” katanya.

Walaupun menghadapi cabaran, Ketua Pemuliharaan Persatuan Pencinta Alam Malaysia (MNS) Donovan Louis berkata larangan sepenuhnya terhadap plastik boleh dilakukan.

Beliau berkata, MNS sudah pun memulakan projek kecil dalam kalangan masyarakat bagi menangani isu sisa plastik.

“MNS kini sedang meneruskan dan melibatkan projek pemuliharaan marin yang diterajui komuniti di Pulau Ketam, Klang dengan pembiaya kami daripada Michelin Foundation France.

“Salah satu objektif utama daripada inisiatif projek komuniti marin ini adalah untuk bekerjasama rapat dengan komuniti pulau di Pulau Ketam bagi pengurusan yang lebih baik terhadap isu-isu sisa mereka yang menjejaskan pulau-pulau sekitar terutamanya mengenai plastik sekali guna dan kutipan sisa dari Sungai Dua dan Sungai Lima (komuniti pulau berjiran dengan komuniti utama Pulau Ketam),” katanya.

Walau bagaimanapun, akhirnya Donovan mengakui bahawa ia masih memerlukan pihak berkuasa untuk menguatkuasakan larangan ke atas plastik sekali guna agar langkah itu memberi kesan.

Presiden Pertubuhan Pelindung Khazanah Alam (PEKA), Damien Thanam Divean berkata, larangan sepenuhnya terhadap plastik sepatutnya dilaksanakan beberapa tahun lalu.

“Mula-mula kerajaan mestilah mengharamkan plastik sekali guna dan biarkan industri menyesuaikan diri dengan alternatif yang banyak.

“Hanya apabila pembuat dasar mempunyai keberanian, sikap industri, domestik dan industri makanan dan minuman yang menggunakan plastik sekali guna akan berubah.

“Kuasa ada pada kerajaan tempatan, tetapi mereka dilihat dikendalikan oleh bakat yang tidak cekap dan mencurigakan,” katanya.

Sumber: Malay Mail (6 November 2023)